مرزنجوش Marjoram

نام تجاری گیاه:

Marjoram

نام علمی گیاه:

Origanum majorana

تاریخچه:

اعتقاد بر این است که مرزنجوش در اصل از منطقه ی مدیترانه و آسیای صغیر آمده است و زنان یونانی از این گیاه برای معطر کردن خانه های خود استفاده می کردند. کلمه ی Oregano از واژه ای  یونانی به معنی «لذت و شادی کوه ها» مشتق شده است. 

 

خواص:

۱-آرامش اعصاب

در مطالعاتی که در نشریه ی بیوشیمی و رفتار دارویی منتشر شده، ترکیب کارواکریل استات (CA) گیاه مرزنجوش در سه مدل تجربی، بر موش های آزمایشگاهی اثر بالقوه ضد اضطرابی دارد.  پژوهشی منتشر شده در نشریه ی انگلیسی تغذیه نشان می دهد که ترکیبات کارواکرول و تیموکینون مرزنجوش به بهبود خلق و خو کمک می کنند. در این پژوهش کپسول های حاوی عصاره ی مرزنجوش دو بار در روز  توسط ۲۰ فرد سالم بین ۱۸ تا ۴۵ سال به مدت ۵ روز مصرف شد. نتایج این بررسی نشان داد که مصرف عصاره ی مرزنجوش به طرز چشمگیری باعث افزایش امواج مغزی آلفا۱ و بتا ۱ می شود. امواج مغزی آلفا۱ باعث القاء آرامش، بهبود تمرکز و کاهش اضطراب می شود. افزایش امواج مغزی بتا۱ نیز باعث افزایش هوشیاری و بهبود شناخت می شود.  

۲- تنظیم قند خون

براساس نتایج مطالعاتی که در مجله ی تحقیقات دارویی (Iranian Journal of Pharmaceutical Research) منتشر شده است، پلی فنول های مرزنجوش قند خون را کاهش می دهند پس این گیاه را می توان دارویی برای درمان بیماران مبتلا به دیابت دانست. عصاره ی مرزنجوش از راه تنظیم ژن مرتبط با گلوکز و متابولیسم چربی، دیس لیپیدمی را بهبود می بخشد و داروی مناسبی برای درمان دیابت نوع ۲ است. علاوه بر این، مرزنجوش مقاومت به انسولین و بیان ژن چربی و متابولیسم کربوهیدرات را بهبود می بخشد و از این راه به تنظیم قند خون کمک می کند.

۳- تنظیم فشار خون

تحقیقات نشان می دهد که آلفاترپینن و کارواکرول در گونه هایی از جنس Origanum مثل مرزنجوش Origanum majorana از تجمع پلاکت های خونی جلوگیری می کنند. این آزمایش که در موش های با فشارخون بالا انجام شده، نشان می دهد که کارواکرول فشار سیستولیک و دیاستولیک خون را کاهش می دهد.

سال ۲۰۱۵، تحقیقاتی در نشریه ی تحقیقات گیاهان دارویی (Journal of Medicinal Plants Research)منتشر شد که بر اساس این تحقیقات، گیاه مرزنجوش با کاهش سنتز هورمون آلدوسترون و کندکردن سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدسترون فشار خون را هم، کاهش می دهد.

۴- تنظیم کلسترول

نتایج آزمایش های دانشگاه المنصوره ی مصر بر موش های تیمار شده با عصاره ی مرزنجوش کاهش چشمگیری در مقدار سرم کلسترول، تری گلیسیرید،LDL و HDL و افزایش مقدار HDL در مقایسه با موش های شاهد را نشان می دهد. اثر ضد کلسترولی مرزنجوش به دلیل وجود ایزوفلاون در آن است که از جذب کلسترول از طریق روده جلوگیری می کند. 

۵- ضد التهاب

تحقیقات نشان می دهد که ترکیب بتا کاروفیلینِ(E-BCP) مرزنجوش، علائم التهاب در موش ها را کاهش می دهد. به نظر محققان، شاید بتوان از این ترکیب در درمان پوکی استخوان استفاده کرد. ترکیب بتاکاروفیلین، به گیرنده های خاصی در غشای سلول به نام گیرنده های کانابینوئید متصل شده و به کاهش تورم کمک می کند.

۶- ضد میکروب

از جمله خصوصیات بیولوژیک برجسته ی جنس اریگانوم اثرات ضدمیکروبی است، به گونه ای که در بسیاری از گزارشها، جنس اریگانوم در زمره ی قویترین گیاهان از این لحاظ قرار دارد. بسیاری از عوامل باکتریایی پاتوژن انسانی مانند S. typhi، S aureus، E.coli و P.areoginosa حساسیت های بالایی به اسانس یا عصاره ی گیاه داشته اند. از باکتری هایی که زیاد مطالعه شده است، عامل بیماری زخم معده H.pylori است. بر طبق مطالعات انجام شده، این گیاه از جمله گیاهان با فعالیت ضدباکتریایی قوی علیه H.pylori به شمار می رود. مطالعات دیگر نشان می دهد که باکتری های عامل فساد مواد غذایی باکتری های حساس به این گیاه هستند. مرزنجوش دارای خواص ضدقارچ و ضدمخمر قوی است. بر طبق مطالعات انجام شده انواع زیادی از قارچ های بیماری زا حساسیت بالایی به این گیاه دارند. مکانیسم اثر مرزنجوش آسیب به DNA میتوکندری، آسیب به دیواره ی سلولی و نهایتاً مرگ میکروارگانیسم است. ترکیبات کارواکرول و تایمول این گیاه مسئول اثرات ضد میکروبی هستند.

۷- ضد سرطان و آنتی موتاژن

پژوهشی منتشر شده در فصلنامه گیاهان دارویی در سال ۱۳۸۷، نشان می دهد که مرزنجوش DNA را از آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو محافظت می کند. این گیاه بیان ژن یک آنزیم محافظت کننده DNA را در محیط کشت سلولی افزایش می دهد. اسانس این گیاه سمی قوی بر علیه سرطان ریه در انسان است. نتایج نشان می دهد که گیاه مرزنجوش اثرات بالقوه ای در پیشگیری و درمان بیماری سرطان دارد.

بهترین زمان مصرف :

۲ ساعت پیش یا پس از غذا.

عوارض جانبی :

• مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود.
• در صورت داشتن آلرژی نسبت به گیاهان نعناع، مریم گلی و پونه یا دیگر گیاهان خانواده ی نعناع پیش از مصرف مرزنجوش حتما با پزشک خود مشورت کنید.
• .افراد مبتلا به دیابت پیش از مصرف این گیاه با پزشک خود مشورت کنند
• دریافت دوزهای دارویی مرزنجوش در افرادی که دچار اختلالات خونریزی هستند، ممکن است از سرعت لخته شدن خون بکاهد و خطر خونریزی و کبودی را افزایش دهد. همچنین دوزهای دارویی ممکن است سرعت ضربان قلب را کاهش دهد و سبب گرفتگی روده، تشدید زحم معده، تشدید آسم و افزایش خطر تشنج شود.