نام تجاری گیاه:
Cardamom
نام علمی گیاه:
.Elettaria cardamomum L
تاریخچه:
هل از خانواده ی زنجبیل و بومی جنوب هندوستان است. قدمت ادویه های هندی به آغاز تمدن بشری باز می گردد و در نوشته های کهن هندی به هل اشاره شده است. این ادویه، از زمان های قدیم مصارف تغذیه ای و دارویی داشته است و آشوریان و بابلیان هم با خواص آن آشنا بوده اند. هنوز هم این محصول یکی از با ارزش ترین ادویه های جهان است و در آسیای شرقی به طور گسترده کشت و استفاده می شود. مصرف کنندگان عمده ی هل در جهان، کشورهای خاورمیانه(در تهیه ی چای و قهوه) و کشورهای اسکاندیناوی(برای بهبود طعم محصولات پخته شده) هستند.
هل Cardamom
نام تجاری گیاه:
Cardamom
نام علمی گیاه:
.Elettaria cardamomum L
تاریخچه:
هل از خانواده ی زنجبیل و بومی جنوب هندوستان است. قدمت ادویه های هندی به آغاز تمدن بشری باز می گردد و در نوشته های کهن هندی به هل اشاره شده است. این ادویه، از زمان های قدیم مصارف تغذیه ای و دارویی داشته است و آشوریان و بابلیان هم با خواص آن آشنا بوده اند. هنوز هم این محصول یکی از با ارزش ترین ادویه های جهان است و در آسیای شرقی به طور گسترده کشت و استفاده می شود. مصرف کنندگان عمده ی هل در جهان، کشورهای خاورمیانه(در تهیه ی چای و قهوه) و کشورهای اسکاندیناوی(برای بهبود طعم محصولات پخته شده) هستند.
خواص:
۱- بهبود عملکرد معده
روغن تهیه شده از هل برای دستگاه گوارش خیلی مفید است؛ اثر ملیّن دارد و از تهوع و نفخ جلوگیری می کند. همچنین مانع از اسیدی شدن معده و سوزش سرِدل می شود. در پژوهشی که نتایج آن در Indian Journal of Traditional Knowledge منتشر شد، با القاء آسپرین و اتانول در موش های صحرایی زخم معده ایجاد شد و اسانس هل به طور چشمگیری از ایجاد آن جلوگیری کرد. محققان معتقدند دلیل این اثر می تواند کاهش حرکات معده ای بر اثر ترکیبات موجود در هل باشد، چرا که تغییر حرکات معده می تواند در تولید و جلوگیری از زخم معده نقش داشته باشد. همچنین نتیجه گیری شد عصاره ی هل مانع تولید بیش از حد برخی محصولات متابولیسمِ آراشیدونیک اسید(این گونه محصولات نقش کلیدی در ایجاد زخم معده دارند) می شود.
۲- تنظیم فشار خون
هل از طریق مکانیزم های کولینرژیک و اثر بر یون های کلسیم، از فشارخون می کاهد. محققان در آزمایشی شاهد اثر مثبتِ هل بر فشار خون و قلب و عروق افراد مبتلا به مرحله ی ۱ فشار خون بالا بودند. در این مطالعه که یافته های آن در Indian Journal of Biochemistry and Biophysics منتشر شد، استفاده از ۳ گرم پودر هل، به طور چشمگیری فشارخون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش داد. به بیان محققان، این اثرِ هل را می توان به ترکیبات آنتی اکسیدان موجود در هل از جمله سینئول، ترپینیل استات، لیمونن، ترپینولن و میرسن نسبت داد.
۳- بهبود عملکرد قلب و عروق
سینئول از ترکیباتِ هل است که اثرات آن بر قلب و عروق بررسی شده است. در آزمایش های انجام شده، این ماده باعث کاهش میانگین فشار آئورتی شد که پژوهشگران این اثر را بیشتر با اتساع عروق مرتبط می دانند. درپژوهشی که یافته های آن در ژورنال International Journal of Molecular Science چاپ شد، اثر هل بر تغییرات همودینامیک (در ارتباط با جریان خون در بافت ها و اندام ها) و بیوشیمیایی القا شده بر اثر ایزوپروترنول در موش های آلبینو بررسی و مشاهده شد که هل توانست اثرات سوء ایزوپروترنول را از بین ببرد. در این آزمایش ایزوپروترنول باعث کاهش آنتی اکسیدان های سوپراکسیددسموتاز و کاتالاز و افزایش پراکسیداسیون چربی شد، ولی تمام این آثار منفی با مصرف هل خنثی شد. به نظرِ محققان هل می تواند سبب تأخیر بروز سکته ی قلبی در بیمارانی شود که در خطر ابتلا به بیماری های ایسکمیک قلب (بیماری ناشی از کاهش خون رسانی به عضله ی قلب که اغلب در نتیجه ی انسداد عروق کرونر رخ می دهد) هستند.
۴- بهبود عملکرد کلیه
در تحقیقی که نتایج آن در Benha Veterinary Medical Journal منتشر شد تأثیر هل بر اثر سمیِ ناشی از جنتامایسینِ تزریق شده به موش های صحرایی بررسی شد. براساس یافته های حاصل، هل توانست در برابر تغییرات ساختاری و عملکردی مرتبط با جنتامایسین، از کلیه های موش ها محافظت کند. این اثرِ هل به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی آن است. در این آزمایش عملکرد کلیه با اندازه گیری کراتینین سرم و معیار اوره سنجیده شد. جنتامایسین میزان کراتینین و مقدار اوره را افزایش داد، ولی وقتی هل پس از آن مصرف می شد، کاهش چشمگیری در اوره و کراتینین ایجاد می شد که این امر، اثر محافظتی هل بر کلیه را نشان می دهد. همچنین کاربرد هل پس از تزریق جنتامایسین باعث کاهش گلوکز سرم و افزایش پروتئین کل شد که این موارد هم اثر محافظتی هل را نشان می دهند.
۵- کاهش وزن
براساس یافته های پژوهشی که در مجله ی غدد درون ریز و متابولیسم ایران چاپ شده است، مصرف مکمل هل باعث کاهش اندازه ی دور کمر و در نتیجه کاهش چاقی شکمی در افراد مبتلا به پیش ـ دیابت شد. گزارش ها نشان داده اند که فلاونوئیدها از طریق جلوگیری از فعالیت لیپاز پانکراسی، سبب کاهش جذب چربی ها می شوند. فلاونوئیدها می توانند به طور مستقیم بر جایگاه فعال آنزیم اثر بگذارند یا به طور غیرمستقیم با افزایش اندازه ی ذرات چربی، سبب کاهش دستیابی این مواد به آنزیم شوند. یکی از دلایل احتمالی تأثیر فلاونوئیدها بر چاقی می تواند اثر آنها بر افزایش مقدار آنزیم کارنیتین پالمیتوئیل ترانسفراز-۱ (که در تجزیه ی چربی ها نقش دارد) و کاهش بیان ژن آنزیم های دخیل در سنتز چربی ها باشد.
۶- بهبود عملکرد کبد
پژوهشگران در آزمایشی که برای بررسی اثر هل بر کبد انجام دادند ابتدا با استفاده از پاراستامول در کبد موش های آلبینو مسمومیت کبدی ایجاد کردند و سپس اثر عصاره ی متانولی هل را بر این مسمومیت مطالعه کردند. نتایج این پژوهش که در International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences منتشر شد نشان داد که عصاره ی متانولی هل، از مسمومیت کبدی القا شده بر اثر پاراستامول جلوگیری کرد. برای ارزیابی عملکرد کبد مقادیر آلانین آمینو ترانسفراز(ALT)، آسپارتات آمینو ترانسفراز(AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP) و بیلی روبین کل (TBIL) اندازه گیری شد. استفاده از پاراستامول میزان ALT، AST ، ALP و TBIL در سرم را افزایش داد ولی وقتی حیوانات، پیش از خوراندن پاراستامول، عصاره ی متانولی دریافت کردند، از افزایش این ترکیبات بر اثر پاراستامول جلوگیری شد. این تأثیرها می تواند به دلیل بازدارندگی از سیتوکروم P450 (گروهی از پروتئین ها که در اکسیداسیون مواد نقش دارند) باشد. محققان در پژوهش دیگری که نتایج آن در مجله ی دانشگاه علوم پزشکی مازندارن چاپ شد هم به نتایج مشابهی دست یافتند.
فلاونوئیدهای موجود در این گیاه (از جمله کوئرستین) می توانند با افزایش ظرفیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (گلوتاتیون، گلوتاتیون ردوکتاز، گلوتاتیون پراکسیداز و کاتالاز)، مانع تخلیه ی گلوتاتیون در سلول ها شوند. همچنین کوئرستین، لنفوسیت ها را از آسیب ناشی از مواد شیمیایی و سمی محافظت می کند و با جمع آوری رادیکال های آزاد مانع آسیب به ژنوم و ایجاد جهش در آن می شود.
۷- آنتی اکسیدان
ترکیبات گوناگونی در هل وجود دارد که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند و می توانند مقدار گلوتاتیون که یک آنتی اکسیدان طبیعی است را در خون افزایش دهند. فلاونوئید های کوئرستین، کمپفرول و لوتئولین از آن جمله اند. در یک پژوهش، مصرف خوراکی هل باعث کاهشMDA (یکی از محصولات پراکسیداسیون لیپیدها) و افزایش گلوتاتیون (نوعی آنتی اکسیدان) در سرم موش های صحرایی شد.
۸- ضد سرطان
در آزمایشی، مصرف هل از تکثیر سلول سرطانی کولون در موش های سوری جلوگیری کرد و باعث آپوپتوز سلول ها شد. در این تحقیق، کاهش دو آنزیم COX-2 (سیکلواکسیژناز-۲) و نیتریک اکسیدسنتاز قابل القا (iNOS) هم بر اثر مصرف هل، مشاهده شد.
یافته های حاصل از بررسی اثرِ هل بر بیماری مولتیپل میلوما (سرطان استخوان) نشان داد، هل می تواند از حیات و تکثیر سلول های سرطانی MM جلوگیری کند. تنظیم چرخه ی سلولی نقش مهمی در تکثیر سلول، تمایز و مرگ آن ایفا می کند و اختلال در تنظیم این چرخه، سبب ایجاد تومورهای خطرناکی می شود. برپایه ی این تحقیق که نتایج آن در ژورنال Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences منتشر شد، هل سبب اختلال در چرخه ی زندگی این سلول ها می شود. همچنین نتایج مطالعه ای که در ژورنال Journal of Medicinal Food منتشر شد حاکی از اثر مثبت هل بر پوست حیوانات مبتلا به سرطان پوست بود. در این پژوهش، مصرف خوراکی پودر هل از تعداد تومورها کاست.
۹-بهبود تنفس بدبو
بر اساس تجربیات گزارش شده، مصرف تنتور هل، تنفس بدبو را بهبود می دهد. سینوئل که از ترکیبات عمده ی هل است، خاصیت آنتی باکتریایی و ضدعفونی کنندگی دارد و از آن در درمان و پیشگیری از تنفس بدبو و بیماری های لثه استفاده می شود. این ماده قادر به از بین بردن باکتری های بیماری زای دهانی است که می توانند منجر به ایجاد بوی بد در دهان و عفونت های دهانی شوند.
بهترین زمان مصرف :
ا تا ۲ ساعت پیش یا پس از غذا.
عوارض جانبی :
- در مورد ایمن بودن مصرف دارویی این گیاه در دوران بارداری و شیردهی اطلاعات کافی در دسترس نیست. بهتر است بانوان در این دوران صرفاً در حد خوارکی و آشپزی از هل استفاده کنند.
- افراد مبتلا به سنگ کیسه ی صفرا، هل را فقط در حد غذایی و نه دارویی مصرف کنند، چون می تواند باعث شدت یافتنِ درد، در این افراد شود.
